Sport Lighting > Lighting Design for Football
Football Lighting Design คือ การออกแบบแสงไฟสนามฟุตบอลที่มีความสำคัญอย่างมาก เพื่อให้ผู้เล่น เจ้าหน้าที่ และผู้ชมมีประสบการณ์ที่ดีและมีความสุขระหว่างการแข่งขันและงานกีฬาต่าง ๆ รวมถึงสร้างความปลอดภัยระหว่างการแข่งขันให้แก่นักกีฬาและผู้ปฏิบัติงาน
การออกแบบแสงไฟสนามฟุตบอลที่ได้มาตรฐานไม่เพียงช่วยให้ผู้เล่นมองเห็นได้ชัดเจน แต่ยังสร้างบรรยากาศที่มีชีวิตชีวาสำหรับผู้ชมทั้งในสนามและผู้ชมที่รับชมผ่านโทรทัศน์หรือการถ่ายทอดสดทางสื่อออนไลน์ ดังนั้นการเลือกอุปกรณ์แสง การกำหนดตำแหน่ง และระดับความสว่างที่เหมาะสมจึงเป็นสิ่งสำคัญ
ทุกรายละเอียดในการออกแบบแสงไฟสนามฟุตบอลถูกพิจารณาอย่างละเอียดเพื่อสร้างประสบการณ์ที่น่าจดจำสำหรับผู้เข้าร่วมทุกคน ไม่ว่าจะเป็นสนามกีฬาระดับมืออาชีพหรือสนามกีฬาในโรงเรียน การออกแบบแสงที่ถูกต้องสามารถสร้างความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญในโลกของกีฬาฟุตบอลได้
การออกแบบไฟสนามฟุตบอลให้เป็นไปตามมาตรฐานที่กำหนดจะต้องพิจารณาหลายปัจจัย ซึ่งขนาดของสนามบอลที่แตกต่างกัน ก็จะมีการออกแบบที่ต่างกันไปด้วย
การออกแบบแสงไฟสนามฟุตบอลต้องคำนึงถึงหลายปัจจัย ตั้งแต่ขนาดสนาม ระดับการแข่งขัน และความต้องการของผู้ใช้งาน ตลอดจนความสูงของเสา ตำแหน่ง ทิศทางและมุมของแสง รวมถึงการติดตั้ง โคมไฟ LED และสปอร์ตไลท์สนาม เพื่อให้ได้ค่าความสว่างตามมาตรฐาน EN 12193 Sports Lighting
ความสว่างที่เหมาะสมกับสนามขึ้นอยู่กับประเภทของการเล่นกีฬา เช่น สนามฝึกซ้อมทั่วไปหรือการแข่งขันระดับท้องถิ่นมักใช้เกณฑ์ Class III ก็เพียงพอ แต่หากเป็นไฟสนามฟุตบอลมาตรฐานที่แข่งระดับประเทศอาจต้องใช้ Class II หรือ Class I ทั้งนี้ยังขึ้นอยู่กับความพึงพอใจของผู้เล่นหรือผู้ดูแลสนามที่อาจต้องการความสว่างมากขึ้น อย่างไรก็ตาม ความสม่ำเสมอของแสงไม่ควรต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน เพื่อให้ผู้เล่นและผู้ชมมองเห็นการแข่งขันได้ชัดเจนทั่วทั้งสนาม
การติดตั้งโคมไฟไม่ควรทำให้เกิดแสงแยงตาหรือแสงจ้าตา (Glare) เพราะจะทำให้มุมมองการเล่นของผู้เล่นเกิดความไม่สบายตา อาจเป็นอุปสรรคทั้งในการเล่นและการชมของผู้ชม โดยการออกแบบไฟสนามบอลจึงควรคำนึงถึงข้อจำกัดนี้เป็นสิ่งสำคัญ
การเลือกโคมไฟเป็นสิ่งสำคัญ หากเลือกโคมไฟที่มีอายุการใช้งานสั้นจะต้องซ่อมบำรุงบ่อย ควรเลือกโคมไฟคุณภาพดีที่มีอายุการใช้งานยาวนาน นอกจากนี้ การเลือกมุมกระจายแสงที่เหมาะสมจะช่วยให้ได้แสงตามความต้องการและลดการใช้พลังงานได้มากขึ้น
ทั้งนี้ การเลือกใช้แสงสว่างในสนามฟุตบอลให้เหมาะสม ควรปรึกษากับผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้ได้ระบบแสงสว่างที่เหมาะสมกับสนามฟุตบอล ทั้งยังตรงตามความต้องการของผู้เล่นและผู้เกี่ยวข้อง นอกจากนี้ ยังควรคำนึงถึงความสวยงาม ความเสถียรของระบบแสงสว่าง การเลือกใช้วัสดุ อุปกรณ์ที่มีคุณภาพ เพื่อให้ได้แสงสว่างสำหรับสนามฟุตบอลที่มีคุณภาพและคุ้มค่ากับคุณที่สุด
การเลือกโคมไฟสำหรับสนามฟุตบอลไม่ได้มีแค่ “สว่างแค่ไหน” แต่ต้องคุมทิศทางลำแสง ความสม่ำเสมอ แสงแนวตั้ง และแสงแยงตา (glare) ให้เหมาะกับระดับการใช้งาน ตั้งแต่สนามซ้อมจนถึงสนามแข่งขันที่มีการถ่ายทอดสด
โคมติดเสาสูง (High Mast Floodlight) : ลักษณะการติดตั้งบนเสาสูง 20–45 ม. รอบสนาม 4–8 เสา (ขึ้นกับขนาด/ระดับการแข่งขัน) ยิงลำแสงเฉียงเข้าพื้นที่เล่น จุดเด่น คือ คุมแสงแนวตั้งได้ดี เงาน้อย เหมาะกับสนามแข่ง/ถ่ายทอดสด
โคมบนเสารอบขอบสนาม : ลักษณการติดตั้งบนเสาสูงปานกลาง 12–20 ม. จำนวนเสามากขึ้นเพื่อให้ความสม่ำเสมอ จุดเด่น คือ ติดตั้งง่าย งบรวมต่อเสาต่ำกว่า high mast แต่สิ่งที่ควรระมัดระวัง คือ ความสม่ำเสมอและแสงแนวตั้งอาจสู้เสาสูงไม่ได้ ต้องเลือกมุมลำแสงให้เหมาะ
โคมสำหรับสนามฟุตบอลขนาดเล็ก : นิยมติดตั้งบนเสาสูง 8–12 ม. ใช้จำนวนโคมมากขึ้นแต่กำลังต่อโคมน้อยลง ช่วยให้ประหยัดและง่ายต่อการบำรุงรักษา แต่ต้องระวังไม่ให้เกิดแสงรั่ว (spill light) ไปยังอาคารหรือชุมชนรอบข้าง
เลนส์มุมแคบ (Narrow 10°–20°) : เหมาะสำหรับ เสาสูงมาก (high mast) มีระยะการส่องไกล แะช่วยเพิ่ม Vertical Illuminance ให้ผู้เล่นหรือกล้องเห็นหน้าชัด
เลนส์มุมกลาง (Medium 30°–60°) : เหมาะสำหรับสนามทั่วไป เสาสูงปานกลาง ต้องการสมดุลระหว่างระยะและความสม่ำเสมอ
เลนส์มุมกว้าง (Wide/Flood ≥90°) : สำหรับ เสาต่ำ สนามขนาดเล็กหรือสนามฝึกซ้อม
เลนส์มุมอสมมาตร (Asymmetric Optic) : เหมาะสำหรับสนามทั่วไป สามารถส่องได้ทั้งระยะใกล้และระยะไกลในเลนส์เดียว สามารถปรับหน้าไฟลงเพื่อช่วยลดแสงแยงตาผู้เล่น
| ประเภทโคม | เหมาะกับ | ข้อดี | ข้อควรระวัง |
|---|---|---|---|
| เสาสูง + โคมไฟเลนส์มุมแคบ | สนามแข่งขันระดับประเทศ | แสงแนวตั้งดี เงาน้อย | ควรออกแบบแสงสว่างด้วยผู้เชี่ยวชาญ |
| เสารอบสนาม + โคมไฟเลนส์มุมกลางและเลนส์อสมมาตร | สนามแข่งขันท้องถิ่น, สนามให้เช่า, สนามซ้อม | ติดตั้งและซ่อมบำรุงง่าย | ความสม่ำเสมอของแสงและการควบคุมแสงแยงตา |
| เสาต่ำ + โคมไฟเลนส์กว้างหรือเลนส์อสมมาตร | สนามขนาดเล็ก | ติดตั้งง่าย คุมงบประมาณได้ | ความสม่ำเสมอของแสงและการควบคุมแสงแยงตา |
มาตรฐานแสงสว่าง EN12193: 2019 เป็นมาตรฐานที่จัดทำขึ้นโดย คณะกรรมการด้านเทคนิค CEN/TC 169 "Light and Lighting" เป็นมาตรฐานของยุโรปที่เป็นที่นิยมใช้กันทั่วโลก ระบุข้อกำหนดในการออกแบบแสงสว่างในสนามกีฬารวมถึงสนามฟุตบอลด้วย โดยการออกแบบแสงสว่างหรือไฟสนามบอลต้องเป็นไปตามข้อกำหนดของมาตรฐาน เพื่อให้แสงสว่างเพียงพอต่อผู้เล่นและผู้ชม โดยเน้นความปลอดภัยและความสะดวกสบายในการมองเห็น มาตรฐานนี้แบ่งประเภทระดับแสงสว่างไปตามระดับการเล่นและประเภทของสนาม เช่น สนามหญ้าแท้, สนามหญ้าเทียม รวมทั้งสนามพื้นผิว และยังกำหนดการติดตั้งและการควบคุมแสงสว่างเพื่อปรับระดับแสงตามช่วงเวลาและสภาพอากาศ
| ระดับของสนามที่ใช้ในการแข่งขัน (Level of competition) | Lighting class | ||
|---|---|---|---|
| I | II | III | |
| สนามการแข่งขันระหว่างประเทศหรือระดับชาติ (International & National) | เหมาะสม | ไม่ระบุ | ไม่ระบุ |
| สนามการแข่งขันระดับภูมิภาค (Regional) | เหมาะสม | เหมาะสม | ไม่ระบุ |
| สนามบอลท้องถิ่น (Local) | เหมาะสม | เหมาะสม | เหมาะสม |
| สนามซ้อม (Training) | ไม่ระบุ | เหมาะสม | เหมาะสม |
| สนามกีฬาหรือพื้นที่กีฬาในโรงเรียน/เพื่อการออกกำลังกายทั่วไป (Recreational / School sports – Physical education) | ไม่ระบุ | ไม่ระบุ | เหมาะสม |
| Lighting Class | Horizontal illuminance | Uniformity | Glare Rating | CRI |
|---|---|---|---|---|
| Class I | 750 lux | 0.7 | ไม่ระบุ | ไม่ระบุ |
| Class II | 500 lux | 0.7 | ไม่ระบุ | ไม่ระบุ |
| Class III | 200 lux | 0.5 | ไม่ระบุ | ไม่ระบุ |
| Lighting Class | Horizontal illuminance | Uniformity | Glare Rating | CRI |
|---|---|---|---|---|
| Class I | 500 lux | 0.7 | < 55 | 70 |
| Class II | 200 lux | 0.6 | < 55 | 60 |
| Class III | 75 lux | 0.5 | < 60 | 60 |
FIFA ได้มีการแบ่งมาตรฐานสนามกีฬาสำหรับแข่งขันเป็น Standard ตั้งแต่ A ไปจนถึง D และสนามสำหรับฝึกซ้อม แบ่งประเภทตาม Grade มี 1 ถึง 3 ระดับ โดยมีรายละเอียดดังนี้
ความสว่างมาตรฐานเฉลี่ยด้านขนาดกับพื้น +0m (Horizontal Illuminance)
ความสม่ำเสมอของแสงสว่างในสนาม (Uniformity) ต้องมีค่ามากกว่าเกณฑ์ที่กำหนด
ค่าแสงจ้าตา (Glare Rating) ต้องมีค่าไม่เกินเกณฑ์ที่กำหนด
ค่าความถูกต้องของแสง (CRI) ต้องไม่น้อยกว่าที่ระบุในตาราง
ค่าอุณหภูมิสีของแสง (CCT) ที่เหมาะสมสำหรับมาตรฐานของ FIFA อีกด้วย
โดย FIFA มีการกำหนดมาตรฐานแสงสว่างสำหรับการแข่งขันฟุตบอลในแต่ละประเภท เพื่อให้ได้มาตรฐานการออกแบบแสงสว่างที่เหมาะสมในแต่ละการแข่งขัน
| ประเภทของการแข่งขันฟุตบอล (FIFA Competition) | FIFA lighting standard |
|---|---|
| การแข่งขันฟุตบอลโลก (FIFA World Cup™) | Standard A |
| การแข่งขันฟุตบอลโลกหญิง รอบชิงชนะเลิศ, รอบรองชนะเลิศ และการแข่งขันเปิดสนามตามข้อตกลง (FIFA Women’s World Cup™ Final, semi-finals and opening match by agreement) | Standard A |
| การแข่งขันฟุตบอลโลกหญิง รอบแบ่งกลุ่ม รอบ 16 ทีมสุดท้าย และรอบ 8 ทีมสุดท้าย (FIFA Women’s World Cup™ group matches, round of 16 and quarter-finals) | Standard B |
| ฟุตบอลสโมสรโลก (FIFA Club World Cup™) | Standard B |
| ฟุตบอลโลกรุ่นอายุไม่เกิน 20 ปี (FIFA U-20 World Cup™) | Standard B |
| ฟุตบอลโลกหญิงรุ่นอายุไม่เกิน 20 ปี รอบชิงชนะเลิศ รอบเปิดสนาม (รอบรองฯ/รอบ 8 ทีม ตามข้อตกลง) (FIFA U-20 Women’s World Cup™ Final and opening – semi/quarter-finals by agreement) | Standard C |
| ฟุตบอลโลกหญิงรุ่นอายุไม่เกิน 20 ปี รอบแบ่งกลุ่ม และรอบ 16 ทีมสุดท้าย (FIFA U-20 Women’s World Cup™ group matches and round of 16) | Standard D |
| ฟุตบอลโลกรุ่นอายุไม่เกิน 17 ปี รอบชิงชนะเลิศ และรอบรองชนะเลิศ (FIFA U-17 World Cup™ Final and semi-finals) | Standard C |
| ฟุตบอลโลกรุ่นอายุไม่เกิน 17 ปี รอบแบ่งกลุ่ม รอบ 16 ทีม และรอบ 8 ทีมสุดท้าย (FIFA U-17 World Cup™ group matches, round of 16 and quarter-finals) | Standard D |
| การแข่งขันฟุตบอลในโอลิมปิกเกมส์ (ชายและหญิง) (Olympic Football Tournament – Men’s & Women’s) | Standard B |
| Grade | Horizontal illuminance | Uniformity | Glare Rating | CRI | CCT |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | > 750 lux | 0.6 | < 50 | ≥ 80 | 5,000–6,200K |
| 2 | > 500 lux | 0.6 | < 50 | ≥ 70 | 5,000–6,200K |
| 3 | > 300 lux | 0.6 | < 50 | ≥ 70 | 4,200–6,200K |
| Lighting Standard | Horizontal illuminance | Uniformity | Glare Rating | CRI | CCT |
|---|---|---|---|---|---|
| Standard A |
Minimum > 1500 lux
Average > 2500 lux
|
> 0.7 | < 50 | ≥ 80 | 5,000–6,200K |
| Standard B |
Minimum > 1200 lux
Average > 2000 lux
|
> 0.7 | < 50 | ≥ 70 | 5,000–6,200K |
| Standard C |
Minimum > 800 lux
Average > 1250 lux
|
> 0.6 | < 50 | ≥ 70 | 4,200–6,200K |
| Standard D |
Minimum > 250 lux
Average > 400 lux
|
> 0.6 | < 50 | ≥ 70 | 4,200–6,200K |
ขนาดสนามฟุตบอลโดยส่วนใหญ่จะแบ่งไปตามจำนวนของผู้เล่น หรืออาจแบ่งตามอายุของผู้เล่น ดังต่อไปนี้
| จำนวนผู้เล่น | Principle Area (PA) – พื้นที่เล่นในเส้นขอบสนาม | Total Area (TA) – พื้นที่ทั้งหมดในสนาม | ||
|---|---|---|---|---|
| Length (m) | Width (m) | Length (m) | Width (m) | |
| ทีมละ 5 คน | 30–40 | 18.5–20 | 44 | 24 |
| ทีมละ 7 คน | 50–60 | 30–40 | 63 | 43 |
| ทีมละ 11 คน | 100–110 | 64–75 | 108–118 | 72–83 |
การออกแบบไฟสนามบอลหรือสนามกีฬาต่าง ๆ จำเป็นต้องใช้ความรู้และความเชี่ยวชาญในการออกแบบ ทั้งเรื่องการออกแบบแสงไฟ และมาตรฐานต่าง ๆ ที่กำหนด ทั้งสนามกีฬาแบบ Indoor และ Outdoor จึงจำเป็นต้องมองหาผู้ที่มีความรู้และความเชี่ยวชาญในด้านนี้โดยตรง
Boviga เรามีความเชี่ยวชาญด้านการออกแบบและจำหน่ายระบบแสงสว่างคุณภาพสูง พร้อมให้บริการออกแบบและติดตั้งไฟสนามบอลทุกรูปแบบ ตั้งแต่สนามซ้อม สนามท้องถิ่น ไปจนถึงสนามสำหรับแข่งขันในระดับประเทศ ให้บริการครบวงจรตั้งแต่การจำหน่าย ออกแบบ ติดตั้ง ไปจนถึงบริการหลังการขาย มีนวัตกรรม เทคโนโลยีที่ประหยัดพลังงาน ร่วมสร้างความยั่งยืน พร้อมทีมงานมืออาชีพที่ให้คำปรึกษาและบริการลูกค้า สามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมที่ Line ID: @boviga หรือโทร 02-114-3656
ขึ้นอยู่กับระดับของการแข่งขัน เช่น
สนามแข่งขันฟุตบอลระดับอาชีพไทยลีก ควรมีค่าความสว่างเฉลี่ยไม่น้อยกว่า 1,200 lux (แนวระนาบ)
สนามฟุตบอลให้เช่าหรือการแข่งขันระดับสมัครเล่น ควรมีค่าความสว่างตั้งแต่ 300–500 lux ขึ้นไป
สนามฟุตบอลชุมชนหรือเพื่อการฝึกซ้อมออกกำลังกาย ใช้ค่าความสว่างประมาณ 75–200 lux ขึ้นไป
ควรเลือกโคมไฟที่ใช้เลนส์เหมาะสมกับระดับความสูงที่ติดตั้งและระดับความสว่างที่ต้องการ ลดการกระจายแสงออกนอกพื้นที่ ช่วยลดแสงที่แยงตา แต่ต้องคำนึงถึงการออกแบบตำแหน่งและจำนวนโคมไฟที่เหมาะสม เพื่อไม่ให้เกิดจุดมืด (Shadow) และรักษาความสม่ำเสมอของแสง (Uniformity) บนสนาม ซึ่งโดยทั่วไปการใช้โคมไฟแบบอสมาตร (Asymmetric Beam) ร่วมด้วย จะช่วยกระจายแสงได้ดียิ่งขึ้น ลดแสงแยงตา
การออกแบบไฟสนามบอล ทาง Boviga จะใช้โปรแกรมจำลองแสง เพื่อประเมินค่า Glare และความสม่ำเสมอของแสงก่อนติดตั้งจริง
ค่าความสว่างที่พื้นสนาม (Horizontal Illuminance) เป็นความสว่างที่ตกกระทบบนพื้นสนามฟุตบอล เพื่อให้นักกีฬาและผู้นำในสนามสามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจน ซึ่งตามมาตรฐาน FIFA กำหนดไว้ที่ 3,500 lux
ส่วนค่าความสว่างที่ใบหน้านักฟุตบอล (Vertical Illuminance) คือค่าความสว่างในแนวตั้งที่กระทบหน้านักบอลและผู้ตัดสิน ใช้สำหรับการถ่ายทอดสด ที่ต้องจับใบหน้าและรายละเอียด ตามมาตรฐานกำหนดไว้ที่ 2,400 lux
