Sport Lighting > Lighting Design for Football
Football lighting design คือการออกแบบแสงไฟสนามฟุตบอลที่มีความสำคัญอย่างมาก เพื่อให้ผู้เล่น เจ้าหน้าที่และผู้ชมมีประสบการณ์ที่ดีและมีความสุขในระหว่างการแข่งขันและงานกีฬาต่าง ๆรวมถึงการสร้างความปลอดภัยระหว่างการแข่งขันให้แก่นักกีฬาและผู้ที่ปฏิบัติงาน
การออกแบบแสงไฟสนามฟุตบอลที่ได้มาตรฐาน ไม่เพียงช่วยให้ผู้เล่นมองเห็นได้ชัดเจน แต่ยังสร้างบรรยากาศที่มีชีวิตชีวาสำหรับผู้ชมในสนามกีฬาหรือผู้ชมที่ติดตามการแข่งขันผ่านทางโทรทัศน์หรือ การ Live ผ่านสื่อออนไลน์ต่างๆ ด้วยดังนั้นการเลือกอุปกรณ์แสงรวมถึงการกำหนดตำแหน่งและระดับความสว่างที่เหมาะสมจึงเป็นสิ่งสำคัญ
ทุกรายละเอียดในการออกแบบแสงไฟสนามบอล จะถูกพิจารณาอย่างละเอียดเพื่อสร้างประสบการณ์ที่น่าจดจำสำหรับผู้เข้าร่วมกิจกรรมทุกคน ไม่ว่าจะเป็นการออกแบบแสงสำหรับสนามกีฬาระดับมืออาชีพหรือสนามกีฬาในโรงเรียนระดับชาติ การออกแบบแสงที่ถูกต้องสามารถสร้างความแตกต่างที่สำคัญในโลกของกีฬาฟุตบอลได้ทั้งหมด
การออกแบบแสงไฟสนามฟุตบอล ต้องคำนึงถึงหลายปัจจัย ตั้งแต่ขนาดของสนาม ระดับการแข่งขัน และความต้องการของผู้ใช้งาน รวมทั้งความสูงของเสาที่ติดตั้ง ทิศทางและมุมองศาของแสง รวมถึงการติดตั้งโคมไฟ LED และสปอร์ตไลท์สนาม เพื่อให้ได้ค่าความสว่างตามมาตรฐาน EN12193 Sport Lighting ดังนี้
ความสว่างที่เหมาะสมกับสนามขึ้นอยู่กับประเภทของการเล่นกีฬา เช่น สนามฝึกซ้อมทั่วไปจนถึงการแข่งขันระดับท้องถิ่น อาจใช้ความสว่างใน Class III ก็เพียงพอ แต่หากว่าเป็นไฟสนามฟุตบอลมาตรฐานที่แข่งระดับประเทศอาจต้องใช้ Class II หรือ Class Iทั้งนี้ยังอาจขึ้นอยู่กับความพึงพอใจส่วนตัวของผู้เล่นหรือผู้ดูแลสนาม ที่ต้องการความสว่างเพิ่มมากขึ้นก็ได้เช่นกันอย่างไรก็ตามความสม่ำเสมอของแสงก็ไม่ควรต่ำกว่าเกณฑ์ที่มาตรฐานกำหนด เพื่อให้ผู้เล่นและผู้เข้าชม สามารถมองเห็นการแข่งขันในสนามได้อย่างชัดเจนทั่วทั้งสนาม
การติดตั้งโคมไฟไม่ควรทำให้เกิดแสงแยงตาหรือแสงจ้าตา (Glare) เพราะจะทำให้มุมมองการเล่นของผู้เล่นเกิดความไม่สบายตา อาจเป็นอุปสรรคทั้งในการเล่นและการชมของผู้ชม โดยการออกแบบไฟสนามบอลจึงควรคำนึงถึงข้อจำกัดนี้เป็นสิ่งสำคัญ
การเลือกโคมไฟก็เป็นสิ่งสำคัญเพราะหากเลือกใช้โคมไฟที่มีอายุการใช้งานสั้น ก็จะทำให้ต้องซ่อมบำรุงบ่อยครั้ง ดังนั้น ควรเลือกโคมไฟที่มีคุณภาพ อายุการใช้งานยาวนาน นอกจากนี้ การเลือกใช้โคมไฟที่มีมุมองศาการกระจายแสงที่เหมาะสม นอกจากจะให้แสงสว่างได้ตามความต้องการแล้ว ยังช่วยให้ลดการใช้พลังงานได้เพิ่มมากขึ้นอีกด้วย
ทั้งนี้ การเลือกใช้แสงสว่างในสนามฟุตบอลให้เหมาะสม ควรปรึกษากับผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้ได้ระบบแสงสว่างที่เหมาะสมกับสนามฟุตบอล ทั้งยังตรงตามความต้องการของผู้เล่นและผู้เกี่ยวข้อง นอกจากนี้ ยังควรคำนึงถึงความสวยงาม ความเสถียรของระบบแสงสว่าง การเลือกใช้วัสดุ อุปกรณ์ที่มีคุณภาพ เพื่อให้ได้แสงสว่างสำหรับสนามฟุตบอลที่มีคุณภาพและคุ้มค่ากับคุณที่สุด
เป็นโคมไฟที่มีมุมแสงกระจายกว้าง นิยมใช้ในระดับความสูงที่ไม่มากนัก เหมาะสำหรับสนามที่มีขนาดเล็กไปจนถึงขนาดกลาง
เป็นโคมไฟที่มีมุมแสงแคบ เน้นไปที่ความเข้มข้นของแสง มักติดตั้งบนเสาสูง (High Mast) เพื่อเพิ่มความสว่างในแนวตั้ง (Vertical Illuminance) มักใช้สำหรับสนามแข่งขันขนาดใหญ่ ช่วยให้นักกีฬามองเห็นภาพในสนามชัดเจน และกล้องสามารถถ่ายทอดสดได้ทั่วทั้งสนาม
มาตรฐานแสงสว่าง EN12193: 2019 เป็นมาตรฐานที่จัดทำขึ้นโดย คณะกรรมการด้านเทคนิค CEN/TC 169 "Light and Lighting" เป็นมาตรฐานของยุโรปที่เป็นที่นิยมใช้กันทั่วโลก ระบุข้อกำหนดในการออกแบบแสงสว่างในสนามกีฬารวมถึงสนามฟุตบอลด้วย โดยการออกแบบแสงสว่างหรือไฟสนามบอลต้องเป็นไปตามข้อกำหนดของมาตรฐาน เพื่อให้แสงสว่างเพียงพอต่อผู้เล่นและผู้ชม โดยเน้นความปลอดภัยและความสะดวกสบายในการมองเห็น มาตรฐานนี้แบ่งประเภทระดับแสงสว่างไปตามระดับการเล่นและประเภทของสนาม เช่น สนามหญ้าแท้, สนามหญ้าเทียม รวมทั้งสนามพื้นผิว และยังกำหนดการติดตั้งและการควบคุมแสงสว่างเพื่อปรับระดับแสงตามช่วงเวลาและสภาพอากาศ
ระดับของสนามที่ใช้ในการแข่งขัน (Level of competition) |
Lighting class |
||
I |
II |
III |
|
สนามการแข่งขันระหว่างประเทศหรือระดับชาติ (International and National) |
X |
|
|
สนามการแข่งขันระดับภูมิภาค (Regional) |
X |
X |
|
สนามบอลท้องถิ่น(Local) |
X |
X |
X |
สนามซ้อม (Training) |
|
X |
X |
สนามกีฬาหรือพื้นที่สำหรับกิจกรรมกีฬาในโรงเรียนหรือเพื่อการออกกำลังกายทั่วไป (Recreational/ School sports (Physical education)) |
|
|
X |
Lighting Class |
Horizontal illuminance |
Uniformity |
Glare Rating |
CRI |
Class I |
750 lux |
0.7 |
- |
- |
Class II |
500 lux |
0.7 |
- |
- |
Class III |
200 lux |
0.5 |
- |
- |
Lighting Class |
Horizontal illuminance |
Uniformity |
Glare Rating |
CRI |
Class I |
500 lux |
0.7 |
< 55 |
70 |
Class II |
200 lux |
0.6 |
< 55 |
60 |
Class III |
75 lux |
0.5 |
<60 |
60 |
FIFA ได้มีการแบ่งมาตรฐานสนามกีฬาสำหรับแข่งขันเป็น Standard ตั้งแต่ A ไปจนถึง D และสนามสำหรับฝึกซ้อม แบ่งประเภทตาม Grade มี 1 ถึง 3 ระดับ โดยมีรายละเอียดดังนี้
ความสว่างมาตรฐานเฉลี่ยด้านขนาดกับพื้น +0m (Horizontal Illuminance)
ความสม่ำเสมอของแสงสว่างในสนาม (Uniformity) ต้องมีค่ามากกว่าเกณฑ์ที่กำหนด
ค่าแสงจ้าตา (Glare Rating) ต้องมีค่าไม่เกินเกณฑ์ที่กำหนด
ค่าความถูกต้องของแสง (CRI) ต้องไม่น้อยกว่าที่ระบุในตาราง
ค่าอุณหภูมิสีของแสง (CCT) ที่เหมาะสมสำหรับมาตรฐานของ FIFA อีกด้วย
โดย FIFA มีการกำหนดมาตรฐานแสงสว่างสำหรับการแข่งขันฟุตบอลในแต่ละประเภท เพื่อให้ได้มาตรฐานการออกแบบแสงสว่างที่เหมาะสมในแต่ละการแข่งขัน
ประเภทของการแข่งขันฟุตบอล (FIFA Competition) |
FIFA lighting standard |
การแข่งขันฟุตบอลโลก (FIFA World Cup™) |
Standard A |
การแข่งขันฟุตบอลโลกหญิง รอบชิงชนะเลิศ, รอบรองชนะเลิศ และการแข่งขันเปิดสนามตามข้อตกลง (FIFA Women’s world Cup™ Final (semi-finals and opening match by agreement) |
Standard A |
การแข่งขันฟุตบอลโลกหญิง รอบแบ่งกลุ่ม, รอบ 16 ทีมสุดท้าย และรอบ 8 ทีมสุดท้าย) (FIFA Women’s world Cup™ Group matches, round of 16 matches and quarter-finals) |
Standard B |
ฟุตบอลสโมสรโลก (FIFA Club World Cup™) |
Standard B |
ฟุตบอลโลกรุ่นอายุไม่เกิน 20 ปี (FIFA U-20 World Cup™) |
Standard B |
ฟุตบอลโลกหญิงรุ่นอายุไม่เกิน 20 ปี รอบชิงชนะเลิศ, รอบรองชนะเลิศ และรอบ 8 ทีมสุดท้ายตามข้อตกลง (FIFA U-20 Women’s World Cup™ Final and opening (semi & quarter finals by agreement)) |
Standard C |
ฟุตบอลโลกหญิงรุ่นอายุไม่เกิน 20 ปี รอบแบ่งกลุ่ม และรอบ 16 ทีมสุดท้าย (FIFA U-20 Women’s World Cup™ Group matches and round of 16 matches) |
Standard D |
ฟุตบอลโลกรุ่นอายุไม่เกิน 17 ปี รอบชิงชนะเลิศ และรอบรองชนะเลิศ (FIFA U-17 World Cup™ Final and semi-finals) |
Standard C |
ฟุตบอลโลกรุ่นอายุไม่เกิน 17 ปี รอบแบ่งกลุ่ม, รอบ 16 ทีมสุดท้าย และรอบ 8 ทีมสุดท้าย (FIFA U-17 World Cup™ Group matches, round of 16 and quarter-finals) |
Standard D |
การแข่งขันฟุตบอลในโอลิมปิกเกมส์ (ชายและหญิง) (Olympic Football Tournament (Men’s & Women’s)) |
Standard B |
Lighting FIFA Standard for Training Pitches
Grade |
Horizontal illuminance |
Uniformity |
Glare Rating |
CRI |
CCT |
1 |
> 750 lux |
0.6 |
< 50 |
≥ 80 |
5,000–6,200K |
2 |
> 500 lux |
0.6 |
< 50 |
≥ 70 |
5,000–6,200K |
3 |
> 300 lux |
0.6 |
< 50 |
≥ 70 |
4,200–6,200K |
Lighting FIFA Standard for Competition
Lighting Standard |
Horizontal illuminance |
Uniformity |
Glare Rating |
CRI |
CCT |
Standard A |
Minimum > 1500 lux Average > 2500 lux |
> 0.7 |
< 50 |
≥ 80 |
5,000–6,200K |
Standard B |
Minimum > 1200 lux Average > 2000 lux |
> 0.7 |
< 50 |
≥ 70 |
5,000–6,200K |
Standard C |
Minimum > 800 lux Average > 1250 lux |
> 0.6 |
< 50 |
≥ 70 |
4,200–6,200K |
Standard D |
Minimum > 250 lux Average > 400 lux |
> 0.6 |
< 50 |
≥ 70 |
4,200–6,200K |
ขนาดสนามฟุตบอลโดยส่วนใหญ่จะแบ่งไปตามจำนวนของผู้เล่น หรืออาจแบ่งตามอายุของผู้เล่น ดังต่อไปนี้
จำนวนผู้เล่น | Principle Area (PA) พื้นที่เล่นในเส้นขอบสนาม | Total Area (TA) พื้นที่ทั้งหมดในสนาม | ||
Length (m) | Width (m) | Length (m) | Width (m) | |
ทีมละ 5 คน | 30 - 40 | 18.5 - 20 | 44 | 24 |
ทีมละ 7 คน | 50 - 60 | 30 - 40 | 63 | 43 |
ทีมละ 11 คน | 100 - 110 | 64 - 75 | 108 - 118 | 72 - 83 |
การออกแบบไฟสนามฟุตบอลให้เป็นไปตามมาตรฐานที่กำหนดจะต้องพิจารณาหลายปัจจัย ซึ่งขนาดของสนามบอลที่แตกต่างกัน ก็จะมีการออกแบบที่ต่างกันไปด้วย
การออกแบบไฟสนามบอลหรือสนามกีฬาต่าง ๆ จำเป็นต้องใช้ความรู้และความเชี่ยวชาญในการออกแบบ ทั้งเรื่องการออกแบบแสงไฟ และมาตรฐานต่าง ๆ ที่กำหนด ทั้งสนามกีฬาแบบ Indoor และ Outdoor จึงจำเป็นต้องมองหาผู้ที่มีความรู้และความเชี่ยวชาญในด้านนี้โดยตรง
Boviga เรามีความเชี่ยวชาญด้านการออกแบบและจำหน่ายระบบแสงสว่างคุณภาพสูง พร้อมให้บริการออกแบบและติดตั้งไฟสนามบอลทุกรูปแบบ ตั้งแต่สนามซ้อม สนามท้องถิ่น ไปจนถึงสนามสำหรับแข่งขันในระดับประเทศ ให้บริการครบวงจรตั้งแต่การจำหน่าย ออกแบบ ติดตั้ง ไปจนถึงบริการหลังการขาย มีนวัตกรรม เทคโนโลยีที่ประหยัดพลังงาน ร่วมสร้างความยั่งยืน พร้อมทีมงานมืออาชีพที่ให้คำปรึกษาและบริการลูกค้า สามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมที่ Line ID:@boviga หรือโทร02-114-3656
ขึ้นอยู่กับระดับของการแข่งขัน ดังนี้
สนามแข่งขันฟุตบอลระดับโลก ควรมีค่าความสว่างเฉลี่ยไม่น้อยกว่า 2,500 lux (แนวระนาบ) และ 2,400 lux (แนวตั้ง)
สนามแข่งขันระดับประเทศและสโมสร ควรมีค่าความสว่างตั้งแต่ 500-750 lux ขึ้นไป
สนามฟุตบอลชุมชนหรือเพื่อการฝึกซ้อมใช้ค่าความสว่างประมาณ 200-300 lux ก็เพียงพอ
ควรเลือกมุมลำแสงแบบแคบ (Narrow Beam Angle) โดยมีมุมแสงไม่เกิน 30 องศา ลดการกระจายแสงออกนอกพื้นที่ ช่วยลดแสงที่แยงตา แต่ต้องคำนึงถึงการออกแบบตำแหน่งและจำนวนโคมไฟที่เหมาะสม เพื่อไม่ให้เกิดจุดมืด (Shadow) และรักษาความสม่ำเสมอของแสง (Uniformity) บนสนาม ซึ่งโดยทั่วไปการใช้โคมไฟแบบอสมมาตร (Asymmetric Beam) ร่วมด้วย จะช่วยกระจายแสงได้ดียิ่งขึ้น ลดแสงแยงตา
การออกแบบไฟสนามบอล ทาง Boviga จะใช้โปรแกรมจำลองแสง เพื่อประเมินค่า Glare และความสม่ำเสมอของแสงก่อนติดตั้งจริง
ค่าความสว่างที่พื้นสนาม (Horizontal Illuminance) เป็นความสว่างที่ตกกระทบบนพื้นสนามฟุตบอล เพื่อให้นักกีฬาและผู้นำในสนามสามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจน ซึ่งตามมาตรฐาน FIFA กำหนดไว้ที่ 3,500 lux
ส่วนค่าความสว่างที่ใบหน้านักฟุตบอล (Vertical Illuminance) คือค่าความสว่างในแนวตั้งที่กระทบหน้านักบอลและผู้ตัดสิน ใช้สำหรับการถ่ายทอดสด ที่ต้องจับใบหน้าและรายละเอียด ตามมาตรฐานกำหนดไว้ที่ 2,400 lux